Ślad środowiskowy a ślad węglowy - różnica, definicja, co to jest?

Maciej Orzechowski
18 sie
4 minut(y) czytania

W dobie rozwoju technologicznego i przemysłu chętniej pochylamy się nad kwestiami związanymi z ekologią oraz działaniami, mającymi na celu wspomóc kondycję naszej planety. Ślad środowiskowy oraz ślad węglowy to niektóre z licznych pojęć, będące efektem wzrostu świadomości. Coraz częściej słyszy się o nich nie tylko w obrębie poszczególnych struktur firmowych, ale i w mediach. Na czym się koncentrują, czym się różnią? Właśnie na tych aspektach skupimy się w niniejszym artykule.

Ślad środowiskowy – definicja

A więc, czym jest ślad środowiskowy (ang. environmental footprint)? Jest to nic innego, jak specjalne narzędzie, metodologia, dzięki której można zmierzyć, a co za tym idzie ocenić wpływ danej firmy, produktu, czy też usługi na środowisko. Opracowanie takiego wskaźnika niesie za sobą dużo korzyści. Przede wszystkim powstał standard, który daje możliwość porównywania ze sobą poszczególnych przedsiębiorstw i tego, w jakim stopniu wpływają one na otaczającą nas naturę. Nie trzeba przy tym brać poprawki na charakterystykę danej branży, czy też jej wielkość.

Ślad środowiskowy – definicja z pozoru prosta, koncentruje się jednak na wielu kluczowych aspektach. Dzięki tej metodologii:

śledzi się i obserwuje, jak wygląda cykl życia produktu – ocena wpływu na środowisko jest bardzo szeroka kontekstowo, gdyż zaczyna się od wydobycia surowca naturalnego, uwzględnia jego transport oraz proces przetworzenia, a następnie koncentruje się na jego żywotności i stopniu, w jakim może być poddany recyklingowi;
ocenia się, w jakim stopniu dany produkt lub usługa wpływają na emisję zanieczyszczeń. Zarówno do powietrza, jak i gleby oraz wody;
uwagę koncentruje się nie tylko skali zanieczyszczeń, ale i na tym, ile zużyto nieodnawialnych zasobów naturalnych.

Metodologia LCA w kontekście śladu środowiskowego – co to?

Pokrótce przedstawiliśmy co to ślad środowiskowy oraz co obejmuje. Skala i zakres całego zagadnienia są tak obszerne, że wiele osób z różnych kręgów wątpi w wiarygodność pozyskiwanych danych. Z tego powodu na przestrzeni lat powstało kilka metodologii, których celem było ustandaryzowanie wyliczeń oraz wskazanie kierunku dalszego rozwoju.

A jest o co walczyć, gdyż otrzymując dostęp do informacji, przedsiębiorstwa:

otrzymują impuls, który podpowiada, w jaki sposób mogą doskonalić zarówno swoje usługi, jak i produkty, aby te były bardziej przyjazne dla środowiska;
są w stanie tworzyć wieloetapowe strategie, mające bezpośredni wpływ na środowisko;
wiedzą, jaką efektywność ekologiczną posiadają ich produkty.

Między innymi dlatego istotne jest, aby jasno określić, jak mierzy się ślad środowiskowy. Z pomocą przychodzi LCA, czyli ocena cyklu życia (z ang. cycle assessment). Jest to metodologia postrzegana za jedną z bardziej zaawansowanych oraz godnych zaufania. Samo pojęcie "cyklu życia" definiowane jest przez normę ISO 14040s i koncentruje się na wszystkich etapach istnienia produktu, zaczynając od wydobycia surowców, a kończą na jego likwidacji. Obliczając ślad środowiskowy wg. metodologii LCA koncentrujemy się w następującej kolejności na:

konkretnym celu i zakresie analizy – to istotne, gdyż inaczej będzie wyglądało zastosowanie metodyki LCA dla celów marketingowych, a inaczej dla przedsiębiorstwa, które szuka sposobu na to, jak obniżyć swoją emisyjność;
stanie wejścia i wyjścia dla konkretnego produktu – pod pojęciem "wejście" kryje się ilość energii oraz surowców wykorzystanych do stworzenia produktu, natomiast "wyjście" określa, ile i jakich odpadów pozostanie po produkcie;
ocenie oddziaływania produktu na środowisko – dokonuje się jej wg. określonych wskaźników;
zebraniu wszystkich pozyskanych danych – przechodzą one analizę, są interpretowane, a finalnie, na ich podstawie, wyciąga się wnioski oraz tworzy wytyczne dla przedsiębiorstw.

Czy da się jednoznacznie określić, jaki jest ślad środowiskowy w każdym z przypadków? To ciężkie i trudne zadanie, gdyż sposoby obliczania dla poszczególnych usług, produktów, przedsiębiorstw itd. mogą się różnić w zależności od wyznaczonych celów oraz ekspertów, wykonujących badanie.

Zapoznaj się z innymi, przygotowanymi przez nas artykułami:

Ślad węglowy – definicja

Ślad środowiskowy a ślad węglowy. Aby lepiej zrozumieć różnice, należy przybliżyć zagadnienie śladu węglowego. Jest to miara całkowitej ilości gazów cieplarnianych (mowa tu zarówno o dwutlenku węgla, ale i podtlenku azotu, czy metanu), która jest produkowana.

W zależności od potrzeby i celu wykonuje się różne pomiary, mające na celu określić, np. jaki ślad węglowy generuje:

dane miasto, województwo, kraj, kontynent itp.;
konkretny produkt lub usługa;
firma, instytucja, gospodarstwo;
transport lądowy, morski, powietrzny.

Obecnie ślad węglowy to bardzo popularny i rozwijany temat. Zachęcamy do zapoznania się z innymi wpisami, które merytorycznie koncentrują się na innych, związanych z nim kwestiach:

Ślad środowiskowy a ślad węglowy – różnice

Znając definicję śladu środowiskowego oraz śladu węglowego łatwo zauważyć różnice. Przede wszystkim obliczając ślad środowiskowy bierze się pod uwagę dużo więcej parametrów, dzięki którym śledzi się cykl życia produktów i organizacji. Ocenia się, a następnie analizuje jak działania związane, np. z konkretnym produktem, zubożają zasoby, zanieczyszczają środowisko, wpływają na bioróżnorodność, a finalnie ile generują odpadów. Ślad węglowy koncentruje się natomiast tylko na wycinku wspomnianych zagadnień.

Pomiar efektywności środowiskowej produktów i organizacji, edukowanie i informowanie społeczeństwa o zmianach klimatycznych oraz całym cyklu życia produktu, prace komisji europejskich, standaryzowanie norm i sposobów dokonywania pomiarów. Są to działania, dzięki którym łatwiej i efektywniej będzie nam oraz przedsiębiorstwom w przyszłości zadbać o otaczające nas środowisko i całą planetę.

W niniejszym wpisie wyjaśniliśmy, jaka jest różnica między śladem środowiskowym a śladem węglowym. Zachęcamy także do zapoznania się z innymi naszymi wpisami: