Co to są odnawialne i nieodnawialne źródła energii?

Co to jest emisja CO2?

Aby rzetelnie odpowiedzieć na tytułowe pytanie, zastanówmy się najpierw, co to jest emisja. Emisją nazywamy transfer jakiegoś czynnika z układu do otoczenia, który przyczynia się do modyfikacji dotychczasowego stanu tegoż otoczenia. Oznacza to, że emitując dany element, wprowadzamy go do zewnętrznego środowiska, co powoduje w nim zmiany. Problem pojawia się wtedy, gdy konsekwencje takiego „wzbogacenia” otoczenia okazują się niekorzystne. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przypadku emisji dwutlenku węgla, czyli osławionego CO2.

W dalszej części artykułu wyjaśnimy różne kwestie związane ze zjawiskiem, jakim jest emisja CO2: co to pojęcie oznacza, co wytwarza najwięcej CO2, co powoduje emisja CO2, a także jakie działania można podjąć na rzecz jej ograniczenia. Dowiesz się z niego jeszcze więcej – zachęcamy do lektury!

Emisja CO2: co to jest? 

Zacznijmy od podstaw, czyli sprecyzowania sobie tego, co to jest emisja CO2. Najprościej rzecz ujmując, oznacza ona proces uwalniania dwutlenku węgla do atmosfery. Co powoduje emisję CO2? W dużej mierze stanowi ona efekt uboczny spalania paliw kopalnych, takich jak np. węgiel, ropa naftowa czy gaz ziemny. Eksploatacja tych surowców nie jest jednak jedynym źródłem emisji CO2. Innymi działaniami, które mają wpływ na przedostawanie się tego gazu cieplarnianego do środowiska, są m.in.: wylesianie terenów czy... produkcja cementu.

Jak CO2 wpływa na środowisko?

Nieprzypadkowo określiliśmy dwutlenek węgla gazem cieplarnianym. Chcąc zrozumieć, co oznacza emisja CO2 na zbyt wysokim poziomie dla ludzkości i środowiska, należy uświadomić sobie naturę tej substancji oraz konsekwencje, jakie już wynikają i jakie będą później następować w efekcie jej nadmiernego transferowania do otoczenia.

Dlaczego tak wiele uwagi poświęca się kwestii ograniczenia emisji CO2? Podstawowym powodem jest to, że dwutlenek węgla odgrywa istotną rolę w procesie narastania efektu cieplarnianego. Znajdujące się w atmosferze cząsteczki tego związku (wraz z innymi gazami cieplarnianymi) absorbują emitowane z Ziemi promieniowanie podczerwone. Dopóki ich ilość pozostaje na odpowiednim poziomie, czerpiemy z tego wymierną korzyść w postaci temperatury sprzyjającej życiu na naszej planecie.

Gdy jednak w efekcie działalności człowieka dochodzi do nadmiernego wzrostu CO2 w atmosferze, pojawia się poważny problem. Występuje niepożądany wzrost temperatury powierzchni Ziemi, co niesie za sobą w dalszej perspektywie opłakane skutki, wynikające z globalnego ocieplenia. Wystarczy wspomnieć m.in. o:

• ekstremalnych zjawiskach, takich jak fale upałów i powodzie,

• wzroście średnich temperatur w różnych rejonach świata,

• podnoszeniu się poziomu wód w morzach i oceanach, co może doprowadzić do tego, że zamieszkiwane dziś terytoria znajdą się pod wodą – o tym zagrożeniu alarmują choćby mieszkańcy Malediwów czy Tuvalu, których ojczyzna może najpierw stracić dostęp do wody pitnej, a z czasem zostać zupełnie zniknąć w bezmiarze akwenu.

• 
  

Światowe i europejskie organizacje, w tym UE, zwracają uwagę na to, jak istotną rolę z perspektywy dobrostanu środowiska odgrywa redukcja emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych. Zahamowanie szkodliwego trendu w postaci wzrostu ilości wytwarzanego dwutlenku węgla, metanu czy tlenku azotu ma ogromne znaczenie, jeśli jako ludzkość chcemy uniknąć m.in.:

• postępującego topnienia lodowców, które przyczynia się do wspomnianego wcześniej podnoszenia się poziomu wód w morzach i oceanach,

• dalszego zakwaszania oceanów prowadzącego do wyginięcia wielu zamieszkujących je obecnie przedstawicieli flory i fauny,

• ograniczenia bioróżnorodności, z jaką możemy dziś zetknąć się na lądach.

Dobre zrozumienie tego, co to znaczy emisja CO2 i jakie niesie za sobą konsekwencje, ma istotne znaczenie na różnych szczeblach – od poziomu organów państwowych, przez obszar nauki i biznesu, po pojedynczych obywateli. Wspólne wysiłki na rzecz tego, by zredukować emisję spalin pochodzących z paliw kopalnych oraz podejmowanie innych, często niełatwych, lecz korzystnych dla środowiska i nas wszystkich decyzji, to klucz dla zmniejszenia obciążeń, jakim poddawana jest Ziemia.

Czy CO2 jest szkodliwe dla człowieka?

Przy poruszaniu w przestrzeni publicznej kwestii konieczności zmniejszania emisji CO2 najczęściej wspomina się o wpływie tego gazu cieplarnianego na środowisko. W międzyczasie nierzadko umyka inny wątek, a mianowicie to, jak intensywne wytwarzanie dwutlenku węgla przekłada się na dobrostan społeczeństwa. Tymczasem nie ulega wątpliwości, że odpowiedź na pytanie o to, czy CO2 jest szkodliwe dla człowieka, musi być twierdząca. Dotyczy to rzecz jasna nie tylko bezpośredniego wpływu nadmiaru dwutlenku węgla w pomieszczeniu na przebywającą w nim osobę, ale także pośredniego wpływu emisji tego gazu cieplarnianego na los ludzkości.

Jakie zagrożenia dla społeczeństwa niesie za sobą wzrost emisji CO2 i związane z nim konsekwencje? Weźmy na tapet kilka z nich.

• Ekstremalne zjawiska, takie jak susze i huragany, destrukcyjnie wpływają na rolnictwo. Zniszczenie upraw prowadzi do zagrożenia bezpieczeństwa żywnościowego i może w skrajnych sytuacjach zwiększyć problem głodu w danej społeczności. Taka sytuacja stanowi również oczywiste ryzyko dla dobrobytu osób, które pracują w sektorze rolnictwa.

• Konsekwencją globalnego ocieplenia, wynikającego m.in. z wysokich emisji gazów cieplarnianych, jest łatwiejsze szerzenie się chorób zakaźnych. Jedną z przyczyn takiego zjawiska jest migrowanie na nowe tereny gatunków owadów będących nosicielami tego rodzaju chorób. W efekcie na obszarach, które do tej pory nie zmagały się z danym problemem chorobowym, może dochodzić do częstszych zakażeń w wyniku kontaktu mieszkańców np. z komarami czy kleszczami.

• Kolejnym powodem, dla którego warto starać się zmniejszyć emisję CO2 i innych gazów cieplarnianych, jest kwestia dostępności słodkiej wody. Ocieplanie się klimatu stanowi duże zagrożenie dla tego zasobu. Podnoszenie się poziomu mórz, częstsze dotkliwe susze, intensyfikacja nagłych, ekstremalnych opadów – to wszystko może wpływać na pogorszenie jakości słodkiej wody, podyktowane dostawaniem się brudnych wód opadowych do wód powierzchniowych oraz wzmożonym rozwojem toksycznych drobnoustrojów.

To jedynie przykłady obrazujące, co to jest emisja CO2 i jakie są jej skutki w praktycznym ujęciu. Argumenty przemawiające za staraniami na rzecz ograniczenia tego narastającego problemu można mnożyć. Wiedza na temat tego, jak CO2 wpływa na środowisko oraz w konsekwencji na ludzkość, każe postawić sprawę jasno. Ograniczanie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych nie jest już jedynie dobrą praktyką – to absolutny obowiązek.

Co emituje najwięcej CO2?

Jakie obszary dokładają największe „cegiełki” w zakresie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych? Oceniając państwa UE i bazując na informacjach prezentowanych przez Parlament Europejski, szczególnie problematyczne pod tym kątem okazują się m.in.:

• sektor dostawy energii,

• transport krajowy,

• przemysł,

• budynki mieszkalne i komercyjne,

• rolnictwo.

Jak w na tym polu wypada Polska? W przypadku kraju nad Wisłą szczególnie emisyjnymi obszarami okazują się: energetyka, przemysł oraz transport, z dominującym wpływem transportu drogowego. Istotnymi źródłami emisji CO2 i gazów cieplarnianych są również m.in. budownictwo mieszkalne oraz rolnictwo.

Sposoby redukcji emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych

Jak wspomnieliśmy wcześniej, działania na rzecz ograniczenia emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych powinny być podejmowane zarówno na szczeblu administracyjnym, jak i na poziomie przedsiębiorstw i pojedynczych osób. Na poziomie organów międzynarodowych, państwowych i samorządowych oznacza to m.in.:

• planowanie i wdrażanie odpowiednich polityk i strategii, uwzględniających m.in. dążenie do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju wyrażonych w Agendzie 2030,

• wprowadzanie odgórnych rozwiązań, takich jak np. system handlu uprawnieniami do emisji CO2,

• wdrażanie nowych przepisów mających na celu walkę z różnymi źródłami emisji gazów cieplarnianych, np. wprowadzających normy emisji CO2 dla samochodów – warto przy tym zaznaczyć, że istotną rolę przy implementacji nowych przepisów odgrywa odpowiednia komunikacja zmian, by podlegające im podmioty nie miały wątpliwości np. co to jest emisja CO2 w samochodzie i jakie wymogi musi spełniać dane auto, by mogło być dopuszczone do obrotu,

• stwarzanie sprzyjających warunków do rozwoju energetyki bazującej na źródłach odnawialnych, pozwalającej na czystsze produkowanie energii elektrycznej,

• wyznaczanie stref czystego transportu w miastach.

Kraje świadome tego, co to jest emisja CO2 oraz jakie skutki się z nią wiążą, mają do dyspozycji różne narzędzia, które mogą ograniczać ilość wytwarzanego przez siebie dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych. Jak to natomiast się prezentuje na poziomie przedsiębiorstwa i jednostki?

Jak firmy mogą ograniczać emisję CO2?

Na czym polega handel emisjami CO2? Czym jest raportowanie ESG? Jak obniżyć ślad węglowy mojej firmy? Pytania mające tego rodzaju ekologiczno-biznesowy sznyt są często zadawane przez przedsiębiorców, którzy chcą z jednej strony działać zgodnie z przepisami, a z drugiej – zatroszczyć się o środowisko. Aby zobrazować inicjatywy, jakie może podjąć firma w celu obniżenia poziomu swojej emisji CO2, „weźmy pod lupę” ostatnie z przywołanych pytań.

Ślad węglowy firmy wskazuje na to, ile wynosi w jej przypadku całkowita emisja gazów cieplarnianych. Wyraża się ją w ekwiwalencie CO2 (CO₂e), co pozwala w obliczeniach wyjść poza sam dwutlenek węgla i uwzględnić także inne zanieczyszczenia, np. metan czy podtlenek azotu. Więcej na temat kwestii związanych z węglową „matematyką” w firmie dowiesz się z innego naszego artykułu: Jak obliczyć ślad węglowy firmy i emisję CO2?. Teraz natomiast wróćmy do potencjalnych działań, jakie może podjąć przedsiębiorstwo, by obniżyć swoją emisyjność. Ukierunkowane na ten cel inicjatywy mogą dotyczyć wielu obszarów, takich jak m.in.:

• efektywność energetyczna – przedsiębiorstwo może zainwestować w automatyzację procesów oraz obniżenie zużycia energii, decydując się np. na inteligentne systemy sterowania oświetleniem oraz ogrzewaniem,

• czystość użytkowanej energii – firmy mają możliwość korzystania z potencjału tkwiącego w odnawialnych źródłach energii, np. w postaci fotowoltaiki,

• logistyka – dobrymi inicjatywami z perspektywy firmy są m.in. wzbogacenie floty o pojazdy elektryczne i hybrydowe, wybór dostawców z certyfikatami zrównoważonego rozwoju, a także optymalizacja tras,

• odpady produkcyjne – świadome ekologicznie przedsiębiorstwa powinny rozwijać recykling wewnętrzny i stawiać na eco-design produktów,

• działalność proekologiczna – firmy mogą m.in. inwestować w projekty ekologiczne, które będą kompensować ich emisję dwutlenku węgla.

Jak każdy z nas może redukować emisję CO2?

Swój wkład w ochronę środowiska i zmniejszenie emitowanej ilości CO2 mogą mieć również pojedyncze osoby. Eco-driving i regularne serwisowanie auta, korzystanie z odnawialnych źródeł energii, inwestycja w energooszczędny sprzęt czy choćby proste gaszenie światła przy opuszczaniu z pomieszczenia... Możliwości jest naprawdę wiele.

Należy wspomnieć także o kwestii niskiej emisji, która jest sporym problemem generowanym m.in. przez budynki mieszkalne. Zasadne wydaje się tu pytanie – niska emisja: co to jest? Oznacza ona emisję pyłów i szkodliwych zanieczyszczeń gazowych o wysokości do 40 metrów. Dochodzi do niej w rezultacie m.in. nieefektywnego spalania paliw w przestarzałych piecach domowych, a także palenia śmieci. Aby we własnym

zakresie przyczynić się do ograniczenia tego problemu, warto zainwestować w wydajniejszy piec i paliwo, a także zadbać o termomodernizację domu.

Co to jest emisja CO2? Podsumowanie

Chcąc możliwie najprościej zdefiniować, co to jest emisja CO2, można powiedzieć, że jest to uwalnianie dwutlenku węgla do atmosfery. Przyczynia się on do nasilenia efektu cieplarnianego, a w konsekwencji do globalnego ocieplenia. Z tego względu organy państwowe, firmy i pojedynczy obywatele powinni podejmować adekwatne do swoich możliwości działania na rzecz zmniejszenia poziomu emisji CO2. Dzięki temu będzie można zahamować postępującą degradację planety i zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju przekazać ją w dobrej kondycji przyszłym pokoleniom.

Chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat kwestii związanych z emisją CO2? Zachęcamy do lektury innych artykułów na naszym blogu:

• Redukcja emisji CO2 w Polsce – jakie scenariusze są najbardziej efektywne dla firm?,

Dekarbonizacja – co to jest i na czym polega?.